การประยุกต์ใช้องค์ความรู้ทางวัฒนธรรมประเพณีท้องถิ่น ในการอนุรักษ์ฟื้นฟูป่าชุมชนริมลำน้ำชี ของชุมชนบ้านมะระ ตำบลหนองเต็ง อำเภอกระสัง จังหวัดบุรีรัมย์

ผู้วิจัย

อุทิศ ทาหอม สำราญ ธุระตา

บทคัดย่อ

การวิจัยมีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อศึกษาพัฒนาการป่าชุมชนริมลำน้ำชีของชุมชนบ้านมะระ 2) เพื่อศึกษาองค์ความรู้ทางวัฒนธรรม ประเพณีท้องถิ่นในการอนุรักษ์ฟื้นฟูป่าชุมชนริมลำน้ำชีบ้านมะระ และ3. เพื่อประยุกต์ใช้วัฒนธรรม ประเพณีท้องถิ่นในการอนุรักษ์ฟื้นฟูป่าชุมชนริมลำน้ำชีของชุมชนบ้านมะระตำบลหนองเต็ง อำเภอกระสัง จังหวัดบุรีรัมย์ คณะผู้วิจัยใช้กระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม เก็บรวบรวมข้อมูลจากกลุ่มผู้ใช้ประโยชน์ทรัพยากรจากป่าชุมชนริมลำชีทั้งบริโภค และจำหน่าย เช่น เห็ดป่า หน่อไม้ป่า ผักป่า ล่าสัตว์ ตัดฟืน เผาถ่าน รวมถึงสัตว์น้ำชนิดต่าง ๆ เป็นต้น ผลการศึกษาพบว่า ได้ข้อมูล องค์ความรู้ 5 ด้าน คือ 1) องค์ความรู้ด้านพัฒนาการป่าชุมชนริมลำน้ำชี 2) องค์ความรู้ด้านวัฒนธรรมการใช้ประโยชน์จากป่าชุมชนริมลำน้ำชี 3) องค์ความรู้ด้านวัฒนธรรมทางเศรษฐกิจจากป่าชุมชนริมลำน้ำชี 4) องค์ความรู้ด้านวัฒนธรรมความเชื่อเกี่ยวกับผีปู่ตา 5) องค์ความรู้ด้านความเชื่อเกี่ยวกับการปฏิบัติตนในการเข้าไปใช้ประโยชน์จากป่าชุมชนริมลำน้ำชีและนำองค์ความรู้ดังกล่าวมาประยุกต์ใช้ในการอนุรักษ์ฟื้นฟูป่าชุมชนริมลำน้ำชีจนนำไปสู่การกำหนดกฎกติกาการใช้ประโยชน์จากป่าชุมชนริมลำน้ำชี เกิดการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของกลุ่มผู้ใช้ประโยชน์จากป่า และเกิดจิตสำนึกในการอนุรักษ์พื้นฟูป่าริมลำน้ำชี โดยการจัดกิจกรรมบวชป่า ปลูกป่า ขึ้นในวันที่ 2 สิงหาคม 2559 นอกจากนี้ผลจากดำเนินการวิจัยส่งผลให้คนในชุมชนยังได้เข้าใจและตระหนักถึงผลกระทบของการเผาป่า จนนำไปสู่การปรับเปลี่ยนแนวคิดการใช้ประโยชน์ให้ เกิดความคุ้มค่าของทรัพยากรภายในป่าชุมชนริมลำน้ำชี โดยการนำ ไผ่ป่า ดอกกระเจียว มันป่า เป็นต้น มา ปลูกตามหัวไร่ปลายนา เพื่อสร้างฐานอาหารไว้สำหรับอนาคตของชุมชน