ช่วงหลัง ๆ มีการเน้นเรื่องทักษะการฟังที่ใช้ในการให้การปรึกษาเพื่อช่วยเหลือทางด้านจิตใจ

ไม่ว่าจะเป็นการสื่อสารอย่างสันติ การฟังอย่างลึกซึ้ง

แต่อีกทักษะที่จำเป็นอีกทักษะหนึ่งคือ ทักษะการถาม

ซึ่งการตั้งคำถามที่ดีสำหรับผู้เจ็บป่วยทางจิตใจไม่ใช่เรื่องง่ายเลย

เพราะอาจต้องผนวกกับทักษะการใส่ใจรวมไปด้วยจึงจะสามารถเป็นผู้ถามที่ดีได้

คำถามที่ดีเรารู้กันอย่างกว้างขวางแล้วว่า ควรเป็นคำถามปลายเปิด

ซึ่งเป็นคำแนะนำที่ดูกว้างมากๆ

วันนี้ผู้เขียนจึงขอแชร์ตัวอย่างคำถามที่ได้จากการสอบถามผู้เรียนในวิชาจิตวิทยาและผู้ป่วยที่ปรึกษาจิตแพทย์ว่า

 

“คำถามไหนที่ถูกถามแล้วสร้างความรู้สึกดี” เราลองไปดูกันเลยครับ

  1. สถานการณ์ตอนนี้เป็นอย่างไรบ้าง
  2. มีอะไรให้เราช่วยยบ้างไหม หรือ เราช่วยอะไรได้บ้างหรือเปล่า
  3. ทำไมเรารักเขาขนาดนี้ แฟนเขาทำอะไรให้เราบ้างที่ทำให้เรารู้สึกดี ช่วยเล่าให้ฟังหน่อย (คนไข้ที่อกหักมาปรึกษาจิตแพทย์)
  4. อะไรทําให้เธอเข้มแข็งได้ถึงขนาดนี้ ช่วยบอกหน่อย
  5. เขาทําอะไรบ้างที่ทําให้เรารู้สึกโกรธมากขนาดนี้
  6. ในเมื่อเราบังคับใครไม่ได้ แกคิดว่าพวกเราควรคิดยังไงให้เรารู้สึกดีขึ้นวะ
  7. เหนื่อยไหนช่วงนี้ (คำถามนี้บางคนที่ถูกถาม ถึงกับพรั่งพรูความรู้สึกออกมาเลย ทำให้เขาได้ระบายความรู้สึก อึดอัดใจที่ผ่านมา)
  8. ชอบทำอะไรเป็นพิเศษ
  9. สิ่งที่ไม่ชอบให้คนทำกับเราเลยเป็นเรื่องอะไรบ้าง
  10. อยากกินอะไรเป็นพิเศษไหม (แม้แต่คำถามเรื่องกิน ก็ยังใช้ถามเชิงห่วงใย ใส่ใจได้ บางคนเรื่องกินเรื่องใหญ่)

 

ข้อแนะนำเพิ่มเติมในการใช้ทักษะการถาม

1. เลี่ยงคําถามที่ต้นด้วยคําวา่ “ทําไม” (ไม่ได้หมายความว่าใช้ไม่ได้นะ แต่ต้องดูแวดล้อมของคำถามด้วย)
2. เพื่อให้ เขาได้ ระบายความรู้สึก
3. ใช้คําถามที่ให้ผ้ตอบให้อธิบายเหตกุารณ์ หรือ ความรู้สึกเพื่อลดความคับข้องใจ ความเจ็บปวดใจ

 

เหล่านี้คือข้อมูลที่ได้จากการสังเกตในกิจกรรมการเรียนวิชาจิตวิทยาแนะแนวและการปรึกษา และการไปทำกิจกรรมให้กับนักเรียนชมรมเพื่อนที่ปรึกษาในหลายๆ โรงเรียน เป็นผู้ให้ข้อมูลย้อนกลับ

หวังว่าจะเป็นประโยชน์กับผู้อ่านทุกท่านครับ

 

——————————————

เนื้อหาโดย อ.ต่อศักดิ์ กาญจนทรัพย์สิน

อาจารย์ประจำกลุ่มจิตวิทยาและการแนะแนวคณะครุศาสตร์

หัวหน้าศูนย์ส่งเสริมสุขภาะนักศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์

ความคิดเห็น